Een nieuwe energieneutrale kazerne

Begin 2015 is de vooraankondiging gedaan voor een raamovereenkomst die bestaat uit het ontwerpen, bouwen, leveren van facilitaire diensten, leveren van middelen, onderhouden, financieren en ter beschikking stellen van de nieuwe Michiel Adriaanszoon de Ruyterkazerne. De nieuwe kazerne wordt in Vlissingen gebouwd en bestaat uit een buitendijksgebied dat deel uitmaakt van de zeehaven en het voormalige Olau terrein, en een binnendijksgebied voor huisvesting en trainingsfaciliteiten. De nieuwe kazerne zal worden gebruikt door circa 1800 militairen van het Korps Mariniers. Het vervangt de huidige Van Braam Houckgeest Kazerne in Doorn en het Logistiek Centrum in Maartensdijk. Dit jaar zal worden gebruikt voor consultatie van en informatie aan de geïnteresseerde contractpartijen. In het 4de kwartaal van 2015 zal de definitieve aankondiging worden gepubliceerd.

In het gepubliceerde "Ambitiedocument" erkent Defensie dat de krijgsmacht binnen de rijksoverheid veruit de grootste energieverbruiker is en dat dat verplichtingen schept met het oog op het Nationaal Energie Akkoord. Het Ministerie van Defensie heeft daarom het voornemen om van de nieuwe marinierskazerne een bijna energieneutraal complex te maken. Die energieneutraliteit betreft de gebouwgebonden energie, inclusief de benodigde energie voor de opwekking en distributie van warmte en koude. Bij de ontwikkeling van het project zal de "Greendeal Aanpak Duurzaam GWW" worden gevolgd. Een werkwijze die door het samenwerkingsverband van opdrachtgevers (waaronder de overheid), opdrachtnemers in grond-weg-waterbouw en kennisinstellingen is ontwikkeld om de bouwsector duurzamer te maken.

Omdat de toekomstige contractant voor zowel de bouw als de exploitatie verantwoordelijk wordt, zal het energieneutraal maken van de gebouwde omgeving de bijzondere aandacht vragen. Enerzijds moet er flink in technische installaties worden geïnvesteerd anderzijds kan over de duur van het contract (25 jaar na ingebruikneming) flink op de energierekening worden bespaard. In de gebouwde omgeving heeft de afgelopen jaren een technische revolutie plaatsgevonden en is energieneutraal bouwen technisch inmiddels mogelijk. Door de gekozen publiekprivate samenwerking voor realisatie en exploitatie wordt ook een goede afweging tussen investeringen en exploitatiekosten mogelijk.

Energieneutrale gebouwen ontstaan door een combinatie van ontwerp, gebruik van materialen en technische installaties. Als er daarnaast voor het opwekken van duurzame energie ook "stand alone" installaties worden aangelegd, zijn er veel mogelijkheden. De nieuwe kazerne beschikt immers ook over veel buitenruimte. Daarnaast is de locatie aan de kust zeer geschikt voor de opwekking van wind-en zonne-energie. Bovendien is de Westerschelde aangemerkt als proefgebied voor het opwekken van getijdenenergie.

In het Ambitiedocument staat dat de nieuwe kazerne ook een "brandstofpomp" krijgt. Met het oog op het door de overheid gepromote elektrisch rijden, ligt het voor de hand de "brandstofpomp" ook te voorzien van een aansluiting om elektrische voertuigen op te laden.    

Beleidsmatig is er verschil tussen energie voor de normale bedrijfsvoering en operationele energie voor training, gereedstellen en inzet van operationele eenheden. Op de nieuwe kazerne vinden huisvesting en oefening/training op het zelfde terrein plaats. Er zijn dus raakvlakken tussen de "normale" energie en de operationele energie. Kunnen die raakvlakken worden gebruikt om de "logistic footprint" bij operationele inzet kleiner te maken?

In de toekomst zal die operationele inzet steeds vaker plaatsvinden vanaf compounds die voor een groot deel in hun eigen energie moeten voorzien. Dat is nodig om minder afhankelijk te worden van de kwetsbare en ononderbroken aanvoer van fossiele brandstoffen. Defensie werkt aan oplossingen maar er is nog een lange weg te gaan.

Hoewel het Ambitiedocument dat niet als doel heeft, kan de energie-infrastructuur van de nieuwe kazerne bijdragen aan verbeteringen in het operationele domein. Met name wanneer de kazerne wordt voorzien van kleinschalige semi-permanente duurzame "stand alone" systemen voor het opwekken van zonne-en windenergie, het opslaan van energie, het produceren van water of het afvoeren en verwerken van reststoffen. Bij oefeningen en trainingen kunnen die installaties dan in het kader van de logistieke ondersteuning naar het oefenterrein worden verplaatst. Wanneer de installaties hun nut bewijzen, kunnen ze in de toekomst voor de duur van een missie, van de kazerne naar een inzetgebied worden gebracht.           

Met het voornemen om een bijna energieneutrale kazerne te realiseren, omarmt Defensie nieuwe bouw- en energietechnieken: nieuwe concepten en duurzame oplossingen die bijdragen aan de nationale energie- en klimaatdoelstellingen. Met nog een extra (ambitie)stap, kan de nieuwe kazerne ook bijdragen aan het minder energieafhankelijk worden van eenheden die vanaf compounds worden ingezet.