De Defensiebegroting 2015: zet meer jerrycans klaar!

In 2012 riep de NATO de bondgenoten op minder afhankelijk te worden van fossiele brandstoffen. In 2013 werd in de nota "In het belang van Nederland" gewaarschuwd voor de veiligheidsrisico's als gevolg van afnemende beschikbaarheid van grondstoffen zoals olie. De crisis in de Oekraïne toont inderdaad aan dat Europa kwetsbaar is omdat het te afhankelijk is geworden van Russische energie. Minister Timmermans noemde dan ook terecht op 2 september tijdens zijn H.J. Schoo-lezing 2014 "energie" als onze grootste strategische kwetsbaarheid.

In de Defensiebegroting 2015 komen "energie" en "brandstof" echter niet voor.

Defensie gebruikt maar liefst 0,5% van de totale energie in Nederland. Daarmee is Defensie landelijk een van de grootste gebruikers. Verwacht mag worden dat Defensie voor haar eigen energiegebruik, tenminste voor het deel dat voor de dagelijkse bedrijfsvoering nodig is, aan het Nationaal Energieakkoord bijdraagt (16% duurzame energie in 2023). Defensie is daar met al haar gebouwen, terreinen, oefengebieden, vliegvelden, havens en technische kennis prima toe in staat. Helaas, behalve enig geld voor het nemen van Energie Prestatie Advies (EPA) maatregelen voor de verbetering van bestaande gebouwen, neemt Defensie hiervoor nog geen verantwoordelijkheid.

"In het belang van Nederland" geeft een goede analyse van de mondiale ontwikkelingen, de Nederlandse belangen en de nieuwe veiligheidsrisico's. Een goede basis voor de verdere inrichting en samenstelling van de krijgsmacht. Toegegeven, met de €100 mln die Defensie er vanaf 2015 bij krijgt, doe je niet veel. Maar het geld alleen uitgeven aan een aantal knelpunten of "dissatisfiers", is toch wat karig. Meer van het zelfde: Cougars, Chinooks en Bushmasters, biedt soelaas bij krapte maar helpt het Defensie ook, zoals de minister wil, financieel en operationeel duurzaam te maken?

De minister van Defensie hecht veel waarde aan het ontwikkelen van sjablonen waarmee de integrale kosten van wapensystemen inzichtelijk worden gemaakt. De brandstofkosten zijn daarvan een substantieel deel; zeker wanneer met de Fully Burdened Cost of Energy wordt gerekend. Helicopters zijn snelle en effectieve transportmiddelen maar zijn ook erg energie-inefficiënt per getransporteerde kilometer. De Cougar gebruikt gemiddeld 500 ltr/uur en de Chinook zelfs 750 ltr/uur.

Bij expeditionaire inzet opereert de krijgsmacht bijna altijd in ver afgelegen gebieden zonder effectieve infrastructuur. Tijd-afstand knelpunten zijn lastig maar inherent verbonden aan het opereren ver van huis. Extra helicoptercapaciteit helpt ongetwijfeld een beetje maar maakt de missie nog afhankelijker van de aanvoer van voldoende brandstof. Met al de daaraan verbonden kosten en risico's. Het ene knelpunt wordt ingeruild voor het andere.

Door te investeren in het oplossen van knelpunten in plaats van te investeren in structurele verbeteringen, wekt het ministerie van Defensie de indruk te zijn overvallen door de plotselinge financiële ruimte. De suggestie ontstaat dat de minister onder tijdsdruk lootjes heeft getrokken uit het wensenlijstje van de krijgsmachtdelen. Een werkwijze die fnuikend is voor de aanpak van defensiebrede uitdagingen zoals het voorbereiden van de krijgsmacht op een wereld met afnemende voorraden fossiele brandstoffen. 

Wat die laatste uitdaging betreft. Defensie werkt gelukkig aan een Operationele Energie Strategie die vermoedelijk eind 2014 gereed is.