ENERGIE VOOR INZET
energie en krijgsmacht
Blog Layout
Chinooks en het lange afstandmonster
Marcel Hendriks • nov. 15, 2017
Sinds mensenheugenis breken generaals het hoofd over het tijd-afstand probleem. Hoe krijg ik mijn soldaten en materieel sneller op het slagveld dan mijn tegenstander? En hoe hou ik ze daar zonder dat mijn afvoerlijnen worden afgesneden? Wanneer dat lukt, is de strijd al half gewonnen. In de oudheid en middeleeuwen ging dat met wekenlange afmattende dagmarsen. Maar na de industriële revolutie is elk inzetgebied relatief snel bereikbaar. Het ultieme militaire transportmiddel is de helikopter. Daarmee is zelfs de meest onherbergzame plek op aarde onder handbereik. Van groot belang voor out-of-area missies. Mede om dat ook in de toekomst te kunnen blijven doen, gaat Nederland haar huidige vloot met Chinook-helikopters vervangen en uitbreiden van 17 naar 20. Daarvoor worden 14 nieuwe toestellen gekocht en worden 6 oudere toestellen gemoderniseerd. Ze worden in 2020 door Defensie in gebruik genomen.
De Chinook is een effectief transportmiddel maar energie-inefficiënt. Dat is met name een complicerende factor bij out-of-area optreden. Daar is de beschikbaarheid van voldoende brandstoffen per definitie een operationeel-logistiek knelpunt. Het is niet voor niks dat in de Operationele Energiestrategie de ambitie is opgenomen om in 2030 op compounds de helft van de benodigde elektrische energie duurzaam op te wekken. Dat is een hele uitdaging maar weinig zinvol als het brandstofgebruik van de in te zetten wapensystemen en transportmiddelen ook niet afneemt. Gaat de extra helikoptercapaciteit bijdragen aan het oplossen van de transportbehoefte? In eerste instantie natuurlijk wel. Maar de ervaring leert dat die extra capaciteit onherroepelijk leidt tot meer aanbod van vracht. De vergelijking dringt zich op met meer asfalt. Hoe groter de wegen hoe meer mensen de auto pakken.
Maar hoe groot is het probleem? In alle relevante Kamerstukken over het project "Chinook uitbreiding en versterking" - de laatste is op 26 oktober 2017 door de regering aangeboden - staat niets over het brandstofgebruik. In het Materieelprojectenoverzicht wordt onder "Samenhang met het beleid" ook gemakshalve maar geen melding gemaakt van de Operationele Energiestrategie. Nederland gaat honderden miljoenen investeren in nieuwe militaire transportmiddelen. Maar de Tweede Kamer, de board room van Nederland heeft geen enkel inzicht in het brandstofgebruik en de daarmee verbonden operationele en financiële risico's. In het bedrijfsleven zou zo'n investeringsvoorstel niet eens ter tafel komen.
Los van de tekortschietende besluitvorming is het de vraag hoelang Defensie voor out-of-area operaties kan blijven vertrouwen op transportmiddelen zoals de Chinook. De beschikbaarheid van voldoende brandstoffen on-site is nu al een probleem en dat zal in de toekomst alleen maar erger worden. Het is daarom verstandig na te denken wat de consequenties zijn wanneer eenheden voor langere tijd afgesneden zijn van hun logistieke aanvoerlijnen. Het betekent in grote lijnen - los van de operationele beperkingen - minder comfort en meer hardship, minder roulatie en een langere verblijfsduur, geen aanvoer van vertrouwde producten dus meer improviseren met wat de directe omgeving biedt, het aanleggen van extra reserves en noodvoorraden, etc. Het is daarom noodzakelijk te investeren in nieuwe technieken die de gevolgen kunnen opvangen zoals virtual reality, tele-chirurgie, 3D-printing, high-tech foods, duurzame energietechnologie etc.
Het tijd-afstand monster leek op sterven na dood maar zal de krijgsmacht in de toekomst weer parten gaan spelen. De focus moet daarom niet alleen liggen op hoe de transportbehoefte het best kan worden ingevuld maar nog meer op hoe de transportbehoefte kan worden teruggedrongen. Daar is vooral een cultuuromslag voor nodig.
