Beter een energiewedloop dan een wapenwedloop!

In het prachtige boek "De Zijderoutes" schrijft de Britse historicus Peter Frankopan een geschiedenis over de conflicten tussen Oost en West. Die draaien volgens hem al sinds de Romeinse tijd vaak om handelsbelangen en handelsroutes: producten zoals tarwe, zijde, pelzen, slaven, goud en zilver, specerijen en olie. De strijd om olie begon volgens Frankopan na de ontdekking van olie in Perzië in het midden van de negentiende eeuw en duurt onverminderd voort. Het Westen had tot de val van de sjah in 1979 de overhand maar daarna draaiden de rollen om.

Wellicht een rechtvaardige correctie op de mondiale krachtsverhoudingen maar de wereld is er niet veiliger op geworden. De prijs van ruwe olie bereikte in 2014 een recordhoogte van 147 $ per vat. In het Midden-Oosten is veel van dat verdiende geld gestoken in high-tech wapensystemen; veelal ook van Westerse makelij. Wie bezorgd is over de Russische herbewapening en schrikt van de wonderwapens die Putin onlangs aankondigde, moet bedenken dat die voor een groot deel zijn gefinancierd met geld dat verdiend is met de export van olie en gas aan het Westen. We hebben op de keeper beschouwd zelf de gordel van instabiliteit betaald.

Maar ook de olie-exporterende landen hebben niet alle troeven in handen. In 2014 stortte de prijs van ruwe olie plotseling in. Of het nu de schalieolie revolutie was of "duistere" westerse machinaties, de sellers market werd plotseling een buyers market. Waar eerst de olie-importerende landen elke prijs wilden betalen om hun economie draaiend te houden, zijn de olie-exporterende landen nu bereid met hun prijs te zakken om hun marktaandeel te behouden. Nodig om hun regime te redden. Een relatief lage prijs voor ruwe olie is de beste garantie dat Putins wonderwapens voorlopig niet van de tekentafel komen.

Maar de markt gaat onherroepelijk weer kantelen. De mondiale behoefte aan energie blijft toenemen terwijl de olievoorraden afnemen en er structureel te weinig up-stream wordt geïnvesteerd. Er is maar één manier om te voorkomen dat de prijzen weer omhoogschieten. Het Westen moet haar energiegebruik verminderen en meer duurzame energie op de markt brengen dan de beschikbaarheid van ruwe olie afneemt; de energiewedloop. Vooral van belang voor Europa nu de Verenigde Staten die voorlopig nog zelfvoorziend zijn, hun interesse in het Midden-Oosten lijken te verliezen en China het vacuüm dat daar door ontstaat, dreigt op te vullen.

De lange lijn van de geschiedenis leert dat Europa voor haar veiligheid de angel uit het Oost-West conflict moet halen: olie. Daarvoor moet het de energiewedloop winnen! Defensie moet daarom vooral investeren in wapensystemen die minder brandstof gebruiken dan de wapensystemen die ze vervangen. Om minder afhankelijk te worden van olie en niet langer financieel bij te dragen aan de herbewapening van onze tegenstanders. Geen gemakkelijke opgave maar wel een die samenvalt met de noodzaak om klimaatverandering tegen te gaan. Tijd voor Defensie om werk te maken van de Operationele Energiestrategie 2015!