Militaire infrastructuur: investeer in robuuste elektrische noodvoorzieningen
Marcel Hendriks • 1 augustus 2025

Extra geld voor militaire mobiliteit is belangrijk, maar ...
De NAVO-lidstaten hebben overeenstemming bereikt over een substantiële verhoging van hun defensiebudgetten, 3,5% van het BBP voor de krijgsmacht en 1,5% voor de militaire infrastructuur. Bij het verbeteren van de militaire infrastructuur wordt met name gedacht aan het verbeteren van de railinfrastructuur en het geschikt maken van bruggen en tunnels voor zwaar (militair) transport. Daar heeft Nederland zich terecht sterk voor gemaakt want in geval van nood zal veel NAVO-materieel vanuit Nederland moeten worden aangevoerd. Maar de "militaire infrastructuur" moet niet beperkt blijven tot alleen mobiliteit. Een infrastructuur die minstens even belangrijk is, is onze (militaire) energie-infrastructuur.
... maar de energie-infrastructuur is minstens zo belangrijk.
De oorlog in de Oekraïne richt zich voor een aanzienlijk deel op het verwoesten van elkaars energie-infrastructuur: Rusland richt zich op energiecentrales en netwerken, Oekraïne op raffinaderijen, brandstofdepots en transportcapaciteit. Qua energiezekerheid is Europa extra kwetsbaar omdat het, los van de noodzakelijke infrastructuur, zelf niet beschikt over fossiele brandstoffen. Daarbij komt dat zelfs Amerika niet langer meer aarzelt om Europa met olie en gas de duimschroeven aan te draaien. Duurzame energie kan een mogelijk tekort deels opvangen, maar is zelf ook kwetsbaar. Gelukkig trekt Defensie de kar bij het Project Bescherming Noordzee Infrastructuur om daar de Russische sabotage tegen te gaan.
Maar wat hebben we in Nederland om Defensie van energie te voorzien als de reguliere voorzieningen door sabotage of oorlogsgeweld niet kunen leveren? Defensie beschikt over een eigen pijplijnorganisatie, onderdeel van een groter NATO-netwerk, om een aantal vliegvelden van brandstof te voorzien. Den Helder beschikt over een eigen, weliswaar verouderd, kracht-warmte station en op een aantal locaties wordt op bescheiden schaal duurzame energie opgewekt. Maar daar houdt het wel mee op en is volstrekt onvoldoende om een oorlog mee te winnen.
De Defensienota 2024 heeft helaas weinig of geen enkele aandacht voor de robuustheid van de eigen energie-infrastructuur. De beleidsmakers gaan er blijkbaar vanuit dat er onder alle omstandigheden voldoende brandstof en elektriciteit is om zowel maatschappij als krijgsmacht draaiende te houden. Maar elk ziekenhuis heeft noodaggregaten en ook het gerenoveerde Binnehof krijgt ongetwijfeld een eigen noodvoorziening*. Bij Defensie wachten we blijkbaar liever af tot het licht weer vanzelf aangaat, dat is een misrekening.
Mobiliteit en energie-infrastructuur zijn beiden onmisbaar om een oorlog te winnen.
Een nieuwe Defensienota moet richting geven aan hoe die 1,5% BBP voor infrastructuur moet worden besteed. Belangrijk is genoeg geld uit te trekken voor de defensie energie-infrastructuur: voor het installeren van noodaggregaten, het zelf opwekken van energie (duurzame energie of kernenergie), defensielocaties onderling verbinden met ondergrondse hoogspanningskabels, defensielocaties voorzien van grote batterijopslagcapaciteit, slimme koppelingen tussen militaire en civiele netwerken, etc.
Het is tijd voor een diepgaande onderzoek naar de kwetsbaarheid van onze (militaire) energie-infrastructuur en hoe die te verbeteren.
* Bij de Afdeling Communicatie van het Programma Renovatie Binnenhof is hierover door Energie voor Inzet navraag naar gedaan. Helaas wilde men hierover geen mededelingen doen; wat een armzaligheid!
Foto boven: Defensie, het kracht-warmtestation in Den Helder

https://www.boekscout.nl/shop2/boek/9789465288970