Defensie is een onverbeterlijke brandstof junk ... en de minister speelt voor stommetje.

Defensie is een grootverbruiker van diesel en kerosine, maar weet niet hoeveel en waar het aan opgaat.

Defensie is in Nederland een van de grootste gebruikers van energie en veruit de grootste bij de Rijksoverheid. Nederland heeft zich met wet- en regelgeving verplicht het gebruik van fossiele brandstoffen te verminderen, nodig om klimaatverandering tegen te gaan. Voor Defensie is er een extra reden om minder afhankelijk te worden van diesel en kerosine, simpelweg omdat we daar in Europa zelf niet over beschikken en onze tegenstanders niet aarzelen om zo nodig het "oliewapen" in te zetten. De oorlog in de Oekraïne drukt ons wat dat betreft dagelijks met de neus op de feiten.

Defensie heeft zich zelf daarom in 2015 de opdracht gegeven om minder afhankelijk te worden van fossiele brandstoffen en heeft de Tweede Kamer toegezegd jaarlijks haar verbruik te rapporteren. Defensie heeft dat laatste ook een paar jaar gedaan, maar is daar zonder opgave van reden weer mee opgehouden.

Na het verzoek om die informatie middels de Wet open overheid en het daaropvolgende bezwaar, laat de minister het volgende weten (BS202510125).

Er zijn geen schriftelijke rapportages (van de OPCO's) beschikbaar die het daadwerkelijke verbruik weergeven. Mij is ook aangereikt dat een dergelijke inzicht bijzonder tijdrovend en complex is.

De minister speelt voor "stommetje".

Dat de minister zich hier lafjes verschuilt achter de Operationele Commando's (OPCO's), is teleurstellend. Als het al waar is dat er geen rapportages zijn, kan hij de OPCO's daar gewoon opdracht toe geven.

Maar het is niet eens waar. Dertig jaar geleden rapporteerde elk marineschip al maandelijks het brandstofverbruik aan de Commandant Zeemacht. Bij de Luchtmacht wordt bij elke sortie, bij aanvang en einde van de vlucht, de brandstof gemeten. Bij landvoertuigen is het inderdaad wat lastiger, veel voertuigen op verschillende locaties, maar met moderne digitale systemen kun je het verbruik tegenwoordig real-time bijhouden. Alle grote transportbedrijven werken al met dat soort systemen, waarom Defensie niet? Al was het maar om de bedrijfsvoering efficiënter te maken.

Is het erg dat de minister voor stommetje speelt? ... Ja! Niet alleen omdat de minister de Tweede Kamer de informatie onthoudt waarom het gevraagd heeft. Maar nog meer omdat het illustratief is voor de wijze waarop Defensie wegduikt voor de grote uitdagingen van de energietransitie. De Operationele Energiestrategie (2015) en de Defensie Energie en Omgeving Strategie (2019-2022) hebben geen opvolger gekregen en de Defensienota 2024 besteedde er geen enkele aandacht aan. 

Extra investeren in Defensie is weggegooid geld als de energietransitie niet serieus wordt aangepakt.

Nederland wil voor Defensie veel extra geld uittrekken, nodig als antwoord op de Russische dreiging. Maar het heeft geen zin om te investeren in nieuwe wapensystemen die nóg meer brandstof gebruiken dan de huidige wapensystemen. Nieuwe wapensystemen die dertig tot veertig jaar meegaan en die dan, als het erop aankomt, niet te gebruiken zijn omdat de benodigde brandstof, om wat voor reden dan ook, niet of onvoldoende beschikbaar is.

De juiste keuzes maken, is moeilijk, want voorlopig kunnen we niet zonder fossiele brandstoffen. Maar de juiste keuzes maken, begint met een goede overzicht waar die enorme hoeveelheid brandstof die Defensie nu gebruikt, aan opgaat: aan welke wapen- en transportsystemen, waar en bij welke inzet? Al was het maar om te achterhalen waar met relatief simpele ingrepen nu al brandstof kan worden bespaard, zonder dat dat ten koste van de bedrijfsvoering gaat.   

Defensie is verslaafd aan fossiele brandstoffen. Het weet dat dat niet goed is, maar kan zich er niet aan onttrekken. Het doet dan zoals elke junk en kijkt weg alsof er geen probleem is. Defensie is nu niet klaar voor de Russische agressie, maar zal dat dan over twintig jaar, ondanks al dat extra geld, ook niet zijn.

Foto Defensie