COP 28, Veldheren en 2024
Klimaatconferentie COP 28
Vorige week eindigde de klimaatconferentie in Dubai toch nog met een verrassing. In de slotverklaring waren alle landen het over eens dat fossiele brandstoffen moeten uitfaseren om catastrofale opwarming van de aarde te voorkomen. Over de snelheid waarmee dat gaat gebeuren, is nog veel onzeker, want het gaat om veel geld en grote belangen. De Europese Unie zal zich echter bevestigd zien in haar streven om het continent in 2050 klimaatneutraal te maken.
Hoe de slotverklaring in Dubai wordt omgezet in beleid valt nog te bezien, maar de markten zullen noodgedwongen reageren. Olie-exporterende landen staan voor de moeilijke beslissing hun resterende voorraden versnelt op de markt te brengen om te voorkomen dat men er mee blijft zitten. Of de gok nemen dat niet te doen, omdat de prijzen door het dak gaan als alternatieven onvoldoende van de grond komen.
Grote investeringsmaatschappijen staan ook voor lastige keuzes. Miljarden investeren in nieuw ontdekte olievelden met het risico dat de olie te laat op de markt komt om die investeringen nog terug te verdienen. Of grootscheeps investeren in nieuwe technologieën en alternatieve brandstoffen, waarvan nog maar moet blijken of die kunnen concurreren met nu nog goedkope fossiele brandstoffen.
Veldheren
De generaals buiten dienst Peter van Uhm en Mart de Kruif bespreken al enige tijd in hun interessante podcast Veldheren de ontwikkelingen in de Oekraïne, en wat wij daar in Nederland van kunnen leren. In hun recente podcast, #39, hebben zij hun oud-collega Tom Middendorp, de klimaatgeneraal, te gast. Onderwerp is hoe klimaatverandering onze veiligheid in gevaar kan brengen en hoe Defensie zich daarop moet voorbereiden. Tijdens de podcast werd een paar keer aan COP 28 gerefereerd.
Van Uhm en De Kruif beamen dat zij zich, mede door Middendorp, meer bewust zijn geworden van de risico's van klimaatverandering en de te grote (Westerse) afhankelijkheid van olie en gas, en van zeldzame aardmetalen. Er zijn inmiddels wel wat stappen gezet om kampementen minder afhankelijk te maken van fossiele brandstoffen, maar dat is volgens Veldheren zelf, nog kruimelwerk. Het echte probleem, constateren zij terecht, zijn natuurlijk de schepen, vliegtuigen en gepantserde voertuigen.
Wat daar aan moet gebeuren, blijft in Veldheren helaas grotendeels onbenoemd. Er wordt te gemakzuchtig vanuit gegaan dat 'innovatie' te zijner tijd wel met gepaste oplossingen komt. Dat Defensie daardoor kan doorgaan met business as usual. Maar iedereen die een beetje thuis is in klimaat- en energiescenario's, en in de energietechniek, weet dat alleen vertrouwen op (technische) innovatie, wensdenken is. De wetten van de thermodynamica zijn niet onderhandelbaar en elke verbrandingsmotor werkt binnen de grenzen van het Carnotdiagram.
Je kan innoveren wat je wil, maar als je nieuwe wapensystemen introduceert die groter, sneller en zwaarder zijn dan de huidige, wat nu nog eerder regel dan uitzondering is, dan is innovatie onherroepelijk water naar de zee dragen.
2024
Het is volgend jaar tien jaar geleden dat Defensie de Operationele Energiestrategie (OES) publiceerde. Met daarin de ambitieuze doelstellingen om in 2030 20% procent minder afhankelijk te zijn van fossiele brandstoffen en in 2050 70%. Tien jaar later is er helaas geen enkel perspectief op het halen van die doelstellingen. Dat is erg jammer. Maar nog zorgelijker is dat de suggestie is ontstaan dat Defensie bewust die eigen doelstellingen heeft ondermijnd.
Hopelijk gaat Defensie na de COP 28 haar kop uit het zand trekken en serieus werk maken van de doelstellingen 2030 en 2050. Dat is niet gemakkelijk want er zijn veel zaken die aandacht vragen en de krijgsmacht mag niet aan gevechtskracht inboeten. Maar nog langer in de koplampen van klimaatverandering en energietransitie kijken, gaat uiteindelijk Defensie en de gevechtskracht opbreken.
Hoe kan Defensie in 2050 zijn gevechtskracht behouden met maar 30% van de fossiele brandstof die het nu gebruikt? Lees een aanzet tot die discussie in De Militaire Spectator 6-2023, Minder fossiele brandstoffen gebruiken, vraagt technische en militaire innovatie. Kern van het artikel is dat Defensie natuurlijk technische innovatie nodig heeft, maar vooral ook militaire innovatie.
Kom op militaire denktanks! Laat eens van je horen!
Energie voor Inzet wenst u fijne feestdagen en in 2024 op volle kracht vooruit.