Adviesraad heeft blinde vlek voor "energiewapen"

Om de politiek een duwtje in de goede richting te geven, publiceerde de Adviesraad Internationale Vraagstukken (AIV) begin maart het rapport "Rusland en de Nederlandse defensie-inspanningen". Het rapport geeft een overzicht van de afbraak van de krijgsmacht na de val van de Berlijnse Muur, analyseert de veiligheidsontwikkelingen en de consequenties daarvan voor Nederland. De AIV constateert dat de inzetbaarheid van Defensie achteruit holt en pleit voor een "Deltaplan-krijgsmacht": voldoende financiële middelen om uiteindelijk weer aan de NAVO-norm van 2% van het BBP te voldoen. Het rapport werd door bijna alle partijen positief ontvangen.

De AIV stelt vast dat Rusland enorm investeert in de modernisering van haar krijgsmacht maar ook wel inziet dat het het Westen nooit naar de kroon kan steken; niet in economische zin maar ook niet in militaire kracht. Ze is daarom volgens de AIV niet uit op een rechtstreekse militaire confrontatie met de NAVO. Agressie zal zich met name richten op landen in haar directe nabijheid. Terecht constateert de AIV dat Rusland daarom ook inzet op hybride oorlogvoering: het ondermijnen van het Westen met niet-militaire middelen zoals cyberaanvallen en "information warfare". De interne spanningen in de Europese Unie, de BREXIT, de ongemakkelijke relatie met de nieuwe Amerikaanse president en de ruzie tussen de Europese Unie en Turkije worden graag door Moskou opgestookt.

De Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) spreekt in haar Jaarverslag 2014 van Ruslands "Energiewapen" als centraal wapen om EU-lidstaten uit elkaar te spelen. Oud-minister van Buitenlandse Zaken Frans Timmermans noemde in zijn H.J.Schoo-lezing in 2014 "Energie" als grootste Europese kwetsbaarheid. Op de NATO-toppen in 2012 en 2014 is gewezen op de grote afhankelijkheid van fossiele brandstoffen en de noodzaak de energie-efficiëntie van Westerse strijdkrachten te verbeteren. In haar advies nr. 26 (2014) wijst de AIV zelf op de noodzaak om binnen Europa tot een geïntegreerde energievisie te komen als antwoord op de Russische dreiging om de gasleveranties aan Europa te gebruiken om Oekraïne op de knie te krijgen. Het is maar een greep uit talrijke publicaties en rapporten.

Het is merkwaardig dat de AIV in haar rapport wel waarschuwt voor het gevaar van hybride oorlogvoering maar daarbij het "energiewapen" over het hoofd ziet. Het is aan te bevelen dat de Adviesraad zich hierover laat informeren bij het NATO Energy Security Centre of Excellence te Vilnius www.enseccoe.org

Hopelijk is "Rusland en de Nederlandse defensie-inspanning" geen opmaat om in het volgende, reeds aangekondigde, rapport te pleiten voor opbouw dan wel herinvoering van nieuwe wapensystemen die de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen nog groter maken. Dat is roeien tegen de stroom in en niet verenigbaar met de Operationele Energiestrategie. Nodig zijn nieuwe wapensystemen die minder brandstof gebruiken dan de wapensystemen die ze vervangen. De beste manier om het Russische energiewapen te ontmantelen en de wereld veiliger te maken.