Maken méér JSF's de wereld veiliger? Nou nee, tenzij....
De JSF verbruikt 3 keer méér brandstof dan een fregat
De Defensienota 2022 brengt Defensie in lijn met nationale doelstellingen om minder afhankelijk te worden van fossiele brandstoffen. Voor Defensie met name nodig om de effectiviteit van de inzet te waarborgen en om onveiligheid door klimaatverandering tegen te gaan. Maar het voornemen om nog eens zes extra JSF's (F-35) aan te schaffen, valt daarmee moeilijk te rijmen. De Koninklijke Luchtmacht is al veruit de grootste gebruiker van brandstof bij Defensie (54% - 57% van de operationele brandstof) en daar komt dit dan nog eens bij.
De JSF verbruikt volgens Noorse gegevens 5.600 ltr. per uur. Dat is 1,6 keer meer dan z'n voorganger de F-16. Is dat veel? Ja, dat is heel erg veel! Een fregat met dieselmotoren voor kruisvaart en Spey SM1 C gasturbines voor hoofdvaart, zoals de Nederlandse LCF-fregatten, verbruikt inclusief de brandstof voor de generatordiesels gemiddeld 1.750 ltr. per uur. Dat een JSF 3 keer méér brandstof gebruikt dan het grootste fregat van de Marine zal toch op z'n minst verbazing wekken.
Daar komt bij dat de JSF relatief weinig 'eigen' brandstof heeft en na een paar uur weer een tankervliegtuig nodig heeft om in de lucht te blijven. Een fregat kan bijna twee weken varen zonder met een tanker rendez-vous te moeten maken. De kosten om al deze vliegtuigen van peperdure brandstof te voorzien, zullen ook onevenredig gaan drukken op de andere krijgsmachtdelen.
De oorlog in Oekraïne maakt eens te meer duidelijk dat het gebrek aan fossiele brandstoffen, ons strategisch ondermijnt. Dat Defensie er het brandstofequivalent (per uur) van 18 fregatten achteloos bijplust, wekt dan ook verbazing. Voor wie doen we dit eigenlijk?
Méér JSF's? Dan alleen met nieuwe motoren
Als het gaat om energie-efficiency van jachtvliegtuigen is er de afgelopen decennia weinig vooruitgang geboekt. De veel zuiniger turbofanmotor die nu in de burgerluchtvaart wordt gebruikt, is door zijn omvang ongeschikt voor jachtvliegtuigen. Om toch wat aan het enorme brandstofgebruik van jachtvliegtuigen te doen, wordt er in Amerika al jaren gewerkt aan adaptive engine technology. Met de nieuwe GE XA-100 neemt de stuwkracht met 10% toe en verbetert de energie-efficiëntie met 25%. Onlangs werd de eerste motor in een proefstand geplaatst.
Zee- en luchtsystemen zijn natuurlijk qua brandstofverbruik niet één op één te vergelijken. Maar als je de Defensienota 2022 serieus neemt dan is investeren in wapensystemen die méér brandstof gebruiken dan de systemen die ze vervangen, een slechte zaak. Veel beter is het om geld te steken in nog meer (bewapende) drones die ook vanaf varende platformen kunnen worden ingezet. Maar als het Kabinet het ongelukkige voornemen doorzet om extra JSF's aan te schaffen dan alléén wanneer die te zijner tijd met een GE XA-100 motor worden geleverd.