"Energie"en de nieuwe visie van Rutte II op Defensie

Op 6 november noemde President Obama in zijn overwinningsspeech "Freeing ourselves from foreign oil" als een van zijn ambities voor een betere toekomst. Een hartekreet ingegeven door de zorg dat de Amerikaanse veiligheid in het geding is door een te grote afhankelijkheid van buitenlandse olie. Die zorgen zijn niet nieuw en de Amerikanen zijn er de afgelopen jaren al in geslaagd om hun olie-import uit de Perzische Golf aanmerkelijk terug te dringen. Een steeds groter deel van hun buitenlandse olie komt nu uit Brazilië, Canada en Mexico. Ook de eigen olieproductie neemt na jarenlange afkalving weer toe. Het Internationale Energie Agentschap (IEA) voorspelde in de onlangs verschenen World Energy Outlook 2012 zelfs dat de Verenigde Staten dankzij schalie-olie en een lager verbruik weer zelfvoorzienend kunnen worden. Criticaster vinden dat het IEA de mogelijkheden van schalie-olie te rooskleurig voorstellen en wijzen op de beperkingen van grootschalige winning.

Dat de Verenigde Staten er met hun energiezekerheid beter voor staan dan Europa en het Verre Oosten wil niet zeggen dat de Amerikaanse Strijdkrachten de noodzaak minder energie te gebruiken minder serieus nemen. Amerika is immers geen energie-eiland. De kosten van verwerving, transport en distributie blijven hoog en de risico's bij onderbreking van de aanvoer bij expeditionaire inzet zijn groot. In de Quadrennial Defence Review Report 2010 is een nieuw strategisch concept aangekondigd om de belangrijkste zeevaartroutes, essentieel voor de aanvoer van energie, beter te beschermen tegen de anti-access strategie van vijandelijke staten. Het Department of Defense heeft sinds 2011 een Operational Energy Strategy met verregaande plannen en doelstellingen om het gebruik door Defensie van fossiele brandstoffen te verminderen.

Door de groei van de wereldbevolking en de toename van de welvaart is de afnemende beschikbaarheid van olie een grote zorg. Dat geldt ook voor voedsel, water, zeldzame metalen, fosfaten en andere grondstoffen. Het is de vraag hoe de toenemende schaarste wordt verdeeld. Door verstandig overleg of door het recht van de sterkste of de brutaalste. Het vinden van oplossingen wordt ook bemoeilijkt door de noodzaak klimaatverandering tegen te gaan. De Iraanse dreiging de Perzische Golf af te sluiten, de Russische claims op de Noordpool, de Chinees-Japanse controverse over de Zuid-Chineese zee en de Chineese politiek van landgrabbing in Afrika zijn omineuze voortekenen.

Europa heeft in vergelijking met de Verenigde Staten beperktere mogelijkheden om de afhankelijkheid van buitenlandse olie te verminderen. Des te belangrijker is het om een op zijn taken berekende krijgsmacht te hebben. Niet om de broodnodige energie en grondstoffen met geweld te halen maar om er voor te zorgen dat anderen dat niet doen of Europa de toegang tot die grondstoffen ontzeggen.

Grondstoffenschaarste en de visie van Rutte II op Defensie 

Het kabinet Rutte II heeft een nieuwe visie op Defensie aangekondigd. Een mooie maar moeilijke opgave. De nieuwe Minister van Defensie moet doen waar haar voorgangers niet aan toegekomen zijn. Het leggen van een fundament voor een krijgsmacht die betaalbaar is, die voor Nederland als handelsnatie van belang is en waar de Nederlandse bevolking voor wil betalen. Om dat te bereiken moet Defensie zich voorbereiden op een transitie van fossiele brandstoffen naar alternatieven en zich met de bondgenoten gereed maken voor de scramble for resources.